Më 11 maj 1960, krimineli nazist i luftës Adolf Eichmann u prangos nga një ekip spiunësh izraelitë pas vitesh në arrati në Argjentinë, duke i dhënë fund një gjuetie të gjatë.

Dhjetë ditë më vonë, i droguar dhe veshur si një anëtar i ekuipazhit të avionit izraelit El Al, ai u kontrabandua në Izrael nga agjentët e Mossad dhe u çua në gjyq.

Arkitekti i “Final Solution” (Zgjidhjes përfundimtare) të nazistëve, nën të cilin u shfarosën gjashtë milion hebrenj europianë gjatë Luftës së Dytë Botërore, Eichmann u gjykua dhe u var në vitin 1962, në moshën 56 vjeç.

Këtu është një shkrim, bazuar në mbulimin e AFP nga koha dhe që nga koha e operacionit të lartë sekret, detaje të të cilave janë filtruar gjatë viteve.

“Shërbimet e sigurisë gjetën një nga kriminelët e mëdhenj të luftës naziste, Adolf Eichmann”, njoftoi kryeministri David Ben Gurion në 23 maj, duke shtuar se ai ishte nën arrest në Izrael dhe do të përballet me gjyq, pas një aksioni mjeshtëror të përshëndetur nga shtypi izraelit.

Emri i Eichmann dhe roli i tij si arkitekt i makinës vrasëse të nazistëve ishte shfaqur gjatë gjyqeve për krimet e luftës në Nuremberg, të cilat u zhvilluan nga 1945-1946.

Ai ishte akuzuar për organizimin dhe koordinimin e dëbimit të hebrenjve në kampet e vdekjeve në Evropën Lindore.

Ish shefi i Seksionit IV B.4 të Gestapo, përgjegjës për të ashtuquajturën “Çështje hebraike”, ishte zhdukur pasi u rrëzua “Rajhu i Tretë” në maj 1945.

Para se të ikte ai kishte shkatërruar prova dokumentare të aktiviteteve të tij dhe foto që mund ta identifikonin.

Një gjueti u nis në 1945, i udhëhequr nga figura të shquara në komunitetin hebre, duke përfshirë gjahtarin e famshëm nazist Simon Ëiesenthal, i cili vetë kishte shpëtuar nga një kamp përqendrimi.

Përparimi erdhi në vitin 1957 kur prokurori i shtetit gjerman të Hesse, Fritz Bauer, zbuloi për shërbimin sekret izraelit që Eichmann po fshihej në Argjentinë, nën emrin e rremë të Ricardo Klement.

Iu deshën Mossad më shumë se dy vjet për ta gjetur, duke jetuar në një shtëpi pa ujë të rrjedhshëm dhe energji elektrike në lagjen e San Fernando në periferi të Buenos Aires.

Gjatë një misioni në mars 1960, agjentët e Mossad, duke përdorur foto, vërtetuan zyrtarisht se Ricardo Klement ishte ish-nënkoloneli Eichmann.

Spiuni i Mossad, Tzvi Aharoni, i cili po qëndronte si hije dhe u ul pas tij në një autobus tha: “Tundimi për t’u përkulur përpara dhe për ta mbytur atë ishte gati i papërmbajtshëm.

“Por unë e dija se ai duhej të gjykohej dhe të mos vritej për ata që ai kishte vrarë,” i tha ai AFP.

Me dritën e gjelbër të Ben Gurion, rrëmbimi ishte planifikuar me përpikëri nën udhëheqjen e shefit të shërbimit sekret izraelit Isser Harel.

Misioni iu dha operativit të Mossad, Rafi Eitan, i cili më vonë kujtoi: “Kur ma dhanë mua këtë mision, e dija se nëse do të kishim sukses, ne do të hynim në historinë e Izraelit dhe në historinë e njerëzimit”.

Rrëmbimi u fiksua për 11 maj. Një sekretar në një fabrikë të Mercedes-Benz, Eichmann kthehej çdo mbrëmje në shtëpinë e tij në rrugën Garibaldi, duke marrë të njëjtin autobus në të njëjtën kohë.

Menjëherë pas 8:05 pasdite ai u kap kur zbriti nga autobusi. Ai bëri një rezistencë dhe bëri thirrje për ndihmë, para se të tërhiqnin në një makinë dhe ta fshihnin nën një batanije.

Eichmann u tha në gjermanisht rrëmbyesve të tij: “Unë tashmë e kam pranuar fatin tim”.

Ai u dërgua në një shtëpi të sigurt me qira për misionin, ku u lidh me zinxhirë në një shtrat dhe iu mbyllën sytë.

Më 20 maj, skuadra e Mossad e mori atë me një pasaportë të rreme izraelite në një aeroplan special të përdorur nga delegacioni izraelit, i cili kishte ardhur për të festuar 150-vjetorin e pavarësisë së Argjentinës.

Më 11 Prill 1961, Eichmann, i kapur dhe i përballur me 15 akuza, u shfaq për herë të parë në publik në një kabinë qelqi në një gjykatë Jeruzalemi, e cila do të merrte në pyetje rreth 111 dëshmitarë.

“I veshur me një kostum të zi, një kravatë të errët mbi një këmishë të bardhë dhe syze të mëdha me brirë, i akuzuari, i rruar dhe i lidhur fort, hyri në orën 9:00 në kabinën e qelqttë të rezervuar për të”, shkruante AFP.

Shkrimtari Haim Guri tha: “Gjyqi iu dha të mbijetuarve nga genocidi, për herë të parë, mundësinë e dëgjimit”.

Rreth 450 gazetarë të huaj, 100 vëzhgues dhe diplomatë morën pjesë në seanca të ndryshme. Midis tyre ishte autori dhe i mbijetuari i kampit të përqendrimit Elie Wiesel dhe filozofi hebre amerikan Hannah Arendt, i cili botoi në vitin 1963 një libër kryesor me temën, “Eichmann në Jeruzalem: Një Raport mbi Banalitetin e së Keqes”.

Eichmann u dënua me vdekje në 15 dhjetor pasi u dënua për të gjitha akuzat, përfshirë krimet kundër popullit hebre, krime kundër njerëzimit dhe krime lufte.

Më 29 maj 1962, apeli i tij u refuzua nga Gjykata Supreme. Ai u var në 31 maj në mesnatë dhe hiri i tij u shpërnda në det./AFP/