Nga DAVID L. PHILLIPS, ALUSH GASHI

Hebrenjtë dhe shqiptarët ndajnë një histori vuajtjesh dhe persekutimi. Udhëheqësit shqiptarë treguan respekt ndaj hebrenjve që u vranë gjatë Holokaustit, duke vizituar Sallën e Kujtimit në Yad Vashem dhe duke u lutur para Flakës së Përjetshme. Izraeli duhet të nderojë viktimat e spastrimit etnik në Kosovë duke njohur pavarësinë e tij dhe duke vendosur marrëdhënie diplomatike.

Në vitet 1990, 10,000 shqiptarë të Kosovës vdiqën dhe rreth një milion u zhvendosën si rezultat i agresionit të Serbisë. Synimi i shqiptarëve për shkak të etnisë së tyre plotëson përkufizimin e gjenocidit në Konventën e Kombeve të Bashkuara për Parandalimin dhe Ndëshkimin e Krimit të Gjenocidit. Konventa u miratua njëzëri nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara në 1948 për të parandaluar atë që u ndodhi hebrenjve të Evropës që të ndodhte diku tjetër.

Kosova mund të mos ekzistonte nëse nuk do të ishin bashkësinë hebraike në mbarë botën, e cila luajti një rol kritik duke kundërshtuar planin tinëzar të Serbisë për të deportuar popullsinë etnike shqiptare në mënyrë që të ndryshojë demografinë e Kosovës. Thirrjet nga laureati i Nobelit Elie Wiesel dhe udhëheqësve të tjerë hebrenj çuan në ndërhyrjen e NATO-s në 1999, e cila parandaloi përshkallëzimin e gjenocidit kundër shqiptarëve të Kosovës, çliroi Kosovën nga tirania e Serbisë dhe e vendosi Kosovën në rrugën e pavarësisë.

Pas afro një dekade administrimi nga Kombet e Bashkuara, Kosova shpalli pavarësinë e saj në 17 shkurt 2008. Legjitimitetin e këtij vendimi e mbështeti Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (ICJ). Deri më tani, 111 vende kanë njohur Kosovën dhe kanë krijuar marrëdhënie diplomatike, përfshirë Shtetet e Bashkuara dhe 24 vendet anëtare të BE-së.

Sidoqoftë, Izraeli mungon dukshëm nga kjo listë e vendeve njohëse. Njohja e Izraelit për Kosovën do të afirmonte përkushtimin e saj ndaj drejtësisë dhe etikës në marrëdhëniet ndërkombëtare. Njohja do të kishte përfitime praktike, duke forcuar ndërtimin e paqes dhe pajtimin në Kosovë, shteti më i ri i Evropës që ende lufton për t’u rikuperuar nga agresioni i Serbisë.

Qeveria serbe vendosi forcat e saj ushtarake, policore dhe paraushtarake në vitet 1990. Ajo mbylli institucionet demokratike të vetëqeverisjes. Protestuesit e paqes pro-demokracisë u rrahën, u burgosën dhe u vranë. Serbia ndaloi median dhe arsimin në gjuhën shqipe. Ajo pushoi nga puna mjekë dhe mësues. Fshatrat u dogjën. Të moshuar, gra dhe fëmijë u ekzekutuan.

Ajo që shkaktoi Serbia gjendet në varreza masive, si dhe në shumë histori individuale të vuajtjes. Gjykata Penale Ndërkombëtare, e modeluar sipas Gjykatës së Nurenbergut, dënoi zyrtarët serbë për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit.

Megjithatë, këto dënime nuk shkojnë aq sa duhet. Rreth 1,700 shqiptarë të Kosovës janë ende të humbur. Nuk mund të ketë asnjë mbyllje për familjet e të zhdukurve derisa Serbia të zbulojë fatin e tyre dhe të dorëzojë mbetjet mortore për të dashurit.

Në vend të pendimit, Serbia ka filluar në mënyrë cinike një fushatë për të dekurajuar vendet nga njohja e pavarësisë së Kosovës. Duke punuar me Rusinë, madje është duke u bërë presion vendeve që e kanë njohur Kosovën që të tërheqë njohjen e saj. Veçanërisht, qeveria e Serbisë ka mirëpritur një “Ambasadë të Shtetit të Palestinës” në Beograd.

Serbia beson se obstruksionizmi i saj mund të detyrojë kthimin e Kosovës. Ky trillim duhet të shpërndahet; Serbia ka humbur Kosovën në mënyrë të pakthyeshme për shkak të krimeve të Slobodan Millosheviçit. Kosova mund të jetë një shtet i vogël dhe luftarak, por kurrë nuk do të ribashkohet me Serbinë. Për shqiptarët e Kosovës, duke sugjeruar që Kosova të ribashkohet në Serbi është si t’u kërkosh hebrenjve që i mbijetuan Holokaustit t’i nënshtroheshin sundimit nazist.

Për shtangien tonë, fushata e presionit të Serbisë ka dekurajuar në mënyrë efektive shumë shtete nga normalizimi i marrëdhënieve me Kosovën. Ajo ka ngjallur frikë se njohja do të krijonte një precedent për situata të tjera, përfshirë ndarjen e Palestinës nga Izraeli.

GJND përcaktoi se çështja e Kosovës është “sui generis”, një term juridik që do të thotë unik. Njohja nuk do të nënkuptojë mbështetje për njohjen ndërkombëtare të Palestinës, dhe as nuk mund të shihet si mbështetje e ndarjes legale të rajonit bask nga Spanja ose okupimit turk në Qipro.

Njohja është shumë më tepër sesa simbolike. Ai gjithashtu do të kishte përfitime praktike, duke galvanizuar dialogun e lehtësuar nga Bashkimi Europian midis Kosovës dhe Serbisë. Njohja e Izraelit për Kosovën është thelbësore për stabilitetin në Evropën Juglindore dhe pajtimin midis Kosovës dhe Serbisë.

Vendosja e marrëdhënieve diplomatike do të forconte besueshmërinë e Izraelit si një mbështetës i drejtësisë. Kjo do të përmirësonte autoritetin moral të Izraelit duke bërë një deklaratë të fuqishme solidariteti me viktimat dhe njerëzit e shtypur. Premtimi “Asnjëherë përsëri” nuk duhet të jetë më pak i rëndësishëm.

Ashtu si Izraeli lindi nga hiri i Holokaustit, Kosova lindi nga vuajtjet e mëdha. Vendosja e marrëdhënieve me Kosovën do të afirmonte karakterin moral të Izraelit.

***

Alush Gashi është një këshilltar politik i kryeministrit të Kosovës. Ai shërbeu si ministër i Shëndetësisë dhe si deputet në Kuvendin e Kosovës. David Phillips drejton Programin e Universitetit Columbia për ndërtimin e paqes dhe të drejtat. Ai më parë shërbeu si drejtor ekzekutiv i Fondacionit Elie Wiesel për Njerëzimin.

The Jerusalem Post