Nga Luke Trees, Times of Israel

Izraeli u rendit si eksportuesi i 10-të më i madh ndërkombëtar i armëve në pesë vitet e fundit nga një institut i pavarur kërkimor për sigurinë globale.

Raporti i fundit i Institutit Ndërkombëtar të Kërkimit të Paqes në Stokholm, që mat tregtinë e armëve nga 2017 deri në 2021, tha se tregtia e armëve në Evropë u rrit, shtetet e Gjirit ishin importuesit kryesorë dhe Izraeli mbetet një lojtar kryesor.

Raporti i publikuar muajin e kaluar tha se Izraeli përbënte 2.4% të eksporteve ndërkombëtare të armëve në vitet 2017-2021, me përfituesit kryesorë që ishin India, Azerbajxhani dhe Vietnami.

Të vetmet vende të tjera të Lindjes së Mesme në 25 eksportuesit kryesorë të armëve ishin Turqia, në vendin e 12-të, Emiratet e Bashkuara Arabe, të renditura në vendin e 18-të dhe Jordania, e 25-ta.

Pesë vendet kryesore dominuan tregtinë globale, duke zënë 77% të të gjitha eksporteve. Këto vende ishin SHBA, me 39%, e ndjekur nga Rusia, 19%, pastaj Franca, Kina dhe Gjermania.

Vendet e tjera në 10 eksportuesit kryesorë ishin Italia, Britania e Madhe, Koreja e Jugut dhe Spanja.

Evropa dhe Amerika e Veriut përbënin 87% të të gjitha eksporteve të armëve, sipas institutit kërkimor, i cili identifikoi 60 vende që eksportuan armë gjatë periudhës kohore.

Studimi tha se gjatë asaj periudhe tregtia globale ra 4.6%. Por pati një rritje prej 19% në transferimet e armëve në Evropë, e nxitur nga tensionet me Rusinë, madje edhe para pushtimit të Ukrainës. Importuesit më të mëdhenj të Evropës ishin Britania e Madhe, Norvegjia dhe Holanda.

Pati një rritje të lehtë në Lindjen e Mesme dhe rënie të mëdha në tregtinë në Amerikë dhe Afrikë. Pandemia kishte shumë pak ndikim në tregtinë e armëve, thuhet në raport.

SHBA rriti pjesën e saj të tregut me 7% dhe u largua shumë përpara Rusisë, eksportuesja e dytë më e madhe. SHBA dërgoi armë në 103 vende midis 2017 dhe 2021, me avionë që përbëjnë shumicën e këtyre dërgesave, të ndjekur nga raketa dhe automjete të blinduara. Pjesa më e madhe shkoi në Lindjen e Mesme.

Rusia dërgoi armë kryesisht në Indi, Kinë, Egjipt dhe Algjeri dhe eksportet e saj ranë me 26%.

SHBA dhe Franca rritën eksportuesit e tyre, ndërsa tregtia nga Kina, Rusia dhe Gjermania ra.

Izraeli ishte importuesi i 14-të më i madh i armëve, duke zënë 1.9% të peshës globale. Nëntëdhjetë e dy për qind e importeve të Izraelit vinin nga SHBA, kryesisht avionë F-35 dhe bomba të drejtuara, të ndjekura nga dërgesat nga Gjermania dhe Italia. Gjermania furnizon nëndetëset e Izraelit.

Importet e përgjithshme të Izraelit u rritën me 19% gjatë pesë viteve të mëparshme.

India dhe Arabia Saudite ishin importuesit kryesorë në botë, duke zënë secila 11% të importeve globale. Katër nga dhjetë importuesit kryesorë ishin në Lindjen e Mesme – Arabia Saudite, Egjipti në vendin e tretë, Katari në vendin e gjashtë dhe Emiratet e Bashkuara Arabe në të nëntën. Importet e Egjiptit u rritën me 73%.

Arabia Saudite rriti importet e saj me 27% ndërsa zhvilloi luftë në Jemen dhe vështronte armikun e saj Iranin, me shumicën e dërgesave të saj që vinin nga SHBA.

SHBA ishte importuesi i 13-të më i madh, me furnizuesit kryesorë të Mbretërisë së Bashkuar, Holandës dhe Francës. Rusia nuk ishte ndër 25 importuesit kryesorë.

Gjatë periudhës kohore të studiuar, Ukraina po luftonte me separatistët pro-rusë në lindje të saj, por jo duke luftuar drejtpërdrejt Rusinë dhe importoi shumë pak armë – vetëm 0.1% të importeve globale.

Studimi tha se, megjithëse OKB-ja hoqi një embargo të armëve ndaj Iranit në vitin 2020, nuk ka “asnjë provë publike që Irani që atëherë ka marrë ose porositur vëllime të konsiderueshme të armëve të mëdha nga jashtë”.

Të dhënat e think tank-ut bazohen pjesërisht në vlerësime dhe përfshijnë transferime, duke përfshirë dhuratat, shitjet dhe prodhimin me licencë.