Nga CNAAN LIPHSHIZ

(JTA) – Për Flori Dedonin, një anëtar i komunitetit të vogël hebre të Kosovës, lajmi se vendi i tij po krijon lidhje zyrtare diplomatike me Izraelin është shkak për festë.

Deri javën e kaluar, Izraeli ishte në mesin e dhjetëra vendeve që nuk kishin njohur territorin me shumicë myslimane të vendosur midis Shqipërisë dhe Serbisë.

“Kur dikush mëson se jam hebre, ata zakonisht pyesin diku gjatë bisedës se pse Izraeli nuk na njeh,” tha Dedoni. “Tani, më në fund po ndodh dhe ndjenja është thjesht festive. Plus, nuk kam pse të shpjegoj më”.

Njohja e nënkuptuar e Izraelit për Kosovën është pjesë e një marrëveshje trepalëshe e shpallur më 4 shtator nga Shtëpia e Bardhë. Sipas njoftimit, Serbia, e cila pretendon pronësinë e territorit të Kosovës dhe ka luftuar kundër njohjes ndërkombëtare të deklaratës së saj të pavarësisë në 2008, ka rënë dakord të bashkëpunojë për disa çështje ekonomike me qeverinë e rajonit të shkëputur.

Marrëveshja përcakton që të dy vendet do të hapin ambasada në Jeruzalem – një zhvillim që Izraeli dhe Shtetet e Bashkuara po përparojnë pavarësisht kundërshtimit nga Palestinezët dhe Bashkimi Evropian, të cilët thonë se qyteti duhet të njihet si kryeqyteti i Izraelit vetëm pas një marrëveshje paqeje me Palestinezët.

Shtetet e Bashkuara janë një nga 116 vendet që njohin Kosovën, një vend pa dalje në det me rreth 1.8 milion banorë me një sipërfaqe toke afërsisht gjysma e madhësisë së New Jersey. Kina, Rusia dhe India, ndër fuqitë e tjera, nuk e kanë bërë. Mosnjohja e tyre dhe e vendeve të tjera të rëndësishme duke përfshirë Spanjën, Izraelin, Marokun dhe Ukrainën, besohet të jetë një çështje e qëndrueshmërisë: Ata kanë frikë nga inkurajimi i deklaratave të njëanshme të pavarësisë në territoret që kontrollojnë.

Por pozicioni i Izraelit ishte përmbushur me moskuptim në Kosovë, njerëzit e të cilit janë jashtëzakonisht pro-amerikanë dhe kanë një traditë të gjatë të filosemitizmit. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, kosovarët dhe shqiptarët shpëtuan famshëm hebrenjtë vendas dhe ndihmuan refugjatët që iknin nga vendet e tjera të pushtuara nga nazistët.

“Është ironike që Izraeli nuk na njeh,” tha Presidenti kosovar Hashim Thaçi në një intervistë për 2016 me Ynet.

Kërkimi 12-vjeçar i Kosovës për njohje dhe kundërshtimi i vazhdueshëm ndaj tij nga fuqitë e mëdha botërore, kanë bërë që Dedoni dhe gruaja e tij të pyesin nëse është vendi më i mirë për të rritur djalin e tyre 7-vjeçar Lior. Dedoni është një inxhinier teknik dhe anëtar i Korpusit Diplomatik Hebre të Kongresit Botëror Hebre.

“Krijon të gjitha llojet e çështjeve, duke përfshirë vizat dhe çështjet e udhëtimit, kur shumica e botës nuk e njeh vendin tuaj, pasaportën tuaj,” tha Dedoni. “Ne duam që Kosova të ketë sukses dhe ta dëshirojmë atë, por me të gjitha vështirësitë po pyesnim nëse do të bëhet ndonjëherë një vend i njohur plotësisht sepse ju gjithashtu doni t’i jepni fëmijës tuaj fillimin më të mirë në jetë.”

Dedonët kanë menduar të emigrojnë në Izrael për një numër vitesh tani, por njohja e re izraelite e vendit të tyre dhe aftësia e dukshme e Serbisë për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën, po u japin Dedonis “shpresë të re” për të qëndruar të vendosur, tha ai.

Është e paqartë nëse Izraeli do ta njohë zyrtarisht Kosovën përtej afateve të ambasadës – një burim anonim tha për “Times of Israel” se një deklaratë zyrtare do të “shkatërronte” marrëdhëniet e Izraelit me Serbinë.

Por sido që të jetë, lajmi ka dhënë energji për komunitetin hebre hebrenj prej rreth 100, i cili është i vendosur në kryeqytetin kosovar, Prishtinë, por nuk ka asnjë sinagogë atje. Anëtarët e saj takohen për darkat Shabbat dhe për pushime në një hotel në Prishtinë që është në pronësi të një shqiptari mysliman me interes për hebraizmin – veçanërisht Kabala dhe libri shpirtëror i Zohar, tha Dedoni.

Dedoni ka lindur në Kosovë, por shumë anëtarë të tjerë të komunitetit të tij janë shtetas të Izraelit dhe të punësuar në firmat ndërkombëtare aktive në Kosovë, tha ai. Rreth 50 njerëz paraqiten rregullisht për shërbimet e Shabbat, tha ai. Shumica e tyre fitojnë paga që janë shumë mbi pagën mesatare mujore të vendit prej rreth 500 dollarë, por janë në të njëjtin nivel me të ardhurat e kosovarëve të tjerë të punësuar në profesione shumë të afta.

Hebrenjtë kosovarë gjithashtu e duan Donald Trump. Presidenti i Sh.B.A nuk është i njohur për popullaritetin e tij në vendet myslimane, ku shumë besojnë se ai shpirt antimusliman, përfshirë këtu sepse ai jep viza të kufizuara udhëtimi për qytetarë të disa vendeve me shumicë myslimane.

Por në një sondazh të Gallup nga 2018, mbështetja për Trump ishte rreth 75% në Kosovë, më e lartë se kudo tjetër në Evropë (e ndjekur nga Shqipëria, me 72%). Në sondazhin e këtij viti në Gallup, vlerësimi i miratimit në Kosovë u rrit në 82%, përsëri më i larti në Evropë.

Dedoni ia atribuon këtë raporteve të rënies së marrëveshjes diplomatike në këtë muaj.

Në Kosovë, “Trump është Amerikë, dhe Amerika, dhe gjithashtu Izraeli, qëndrojnë për sukses dhe liri,” tha Dedoni.