Nga Yuvale Fischer

Në një nga fundjavat e mia të para në Tiranë, kryeqytetin e Shqipërisë, vetëm një muaj pasi mora detyrën si Zëvendës Ambasador për Tiranën dhe Bosnje-Hercegovinën në gusht 2016, kërkova një vend për të ngrënë mëngjes. Duke shëtitur vetëm në këtë mision, me familjen time – gruan dhe tri vajzat – të mbetura në Izrael, mu bashkua homologu im, zëvendësambasadori britanik në Tiranë, Robert.

Roberti u soll me dashamirësi dhe ndau njohuri të vlefshme nga përvoja e tij e gjerë, duke diskutuar për klubin diplomatik të krijuar dy vjet më parë, kulturën lokale, vendet e rekomanduara për pritje, pikat e udhëtimit në fundjavë dhe më shumë.

Pasi mbaruam së ngrëni, bëmë një shëtitje të shkurtër nëpër qendrën e Tiranës, duke admiruar përzierjen e stileve arkitekturore italiane, osmane dhe komuniste. Vizituam Muzeun Historik Kombëtar, si dhe Xhaminë e Et’hem Beut në sheshin Skënderbej.

Ndërsa ai shpjegonte rëndësinë e rrugëve të ndryshme kryesore në zonë, unë u ktheva nga ai dhe e pyeta: “Robert, unë po shoh një rrugë me emrin Xhorxh Bush. A mendoni se shqiptarët do të preferonin t’i jepnin emër një rruge apo sheshit sipas presidentit tonë të ndjerë, Shimon Peres?”

Një përkrahës i pasionuar i Izraelit, Roberti zotëronte një njohuri të lavdërueshme të historisë sonë dhe të Shimon Peres. Ai u shpreh i entuziazmuar për këtë ide. Tregova se si ministër i Jashtëm, Peres ishte i pari që vizitoi Tiranën, duke vënë në dukje reagimin e tij të thellë emocional ndaj pritjes që iu bë nga populli shqiptar në aeroportin “Nënë Tereza”. Theksova vlerësimin e tij për tolerancën fetare që mbizotëron në Shqipëri, veçanërisht duke pasur parasysh shumicën e saj myslimane.

Pasi u propozua ideja, fillova me zell të ndiqja realizimin e saj. Fillimisht dukej si një ëndërr e largët. Mendimet e mia nxituan kur mendoja se si të filloja, kush mund të ofronte udhëzime me ndikim dhe të kuptuarit se një iniciativë e tillë do të binte nën juridiksionin e bashkisë. Prandaj organizova një sërë takimesh me zyrtarin përgjegjës për marrëdhëniet e jashtme dhe urbanistikën.

Udhëtimi nuk ishte i drejtpërdrejtë; megjithatë, ndërsa perspektiva e ëndrrës filloi të forcohej, po ashtu edhe motivimi im u forcua. Kulmi i kësaj përpjekjeje erdhi rreth një vit e dy muaj më vonë, kur u takova me kryetarin e Bashkisë së Tiranës, z. Erjon Veliaj, në zyrën e tij mbresëlënëse të bashkisë.

Takimi ynë ishte miqësor dhe ndërsa unë i shpjegova rëndësinë e emërtimit të një sheshi me emrin e Presidentit Shimon Peres, kryetari i bashkisë shprehu dakordësinë dhe mbështetjen e tij për nismën. Ai përmendi gjithashtu se një komitet prej 15 anëtarësh të këshillit të qytetit do të vendoste përfundimisht.

Shumë shpejt mësova se mbledhja e këshillit të qytetit nuk ishte një detyrë e thjeshtë. Pas miratimit paraprak të kryetarit të bashkisë, u deshën edhe tre muaj shtesë që të mblidhej komisioni. I njoha pengesat burokratike, por qëndrova optimist, duke besuar se ëndrra po i afrohej realitetit dhe se durimi do të jepte fryte.

Më në fund, erdhi dita e parashikuar dhe unë u ftova t’ua paraqes rastin tim anëtarëve të këshillit të qytetit. Diskutova arritjet e Shimon Peres, lidhjet midis Shqipërisë dhe Peresit, statusin e tij ndërkombëtar, trashëgiminë e tij si simbol i paqes dhe çmimin Nobel për Paqen.

Shtova se me marrjen e miratimit të këshillit, mund të vazhdoja të gjeja një artist për të hartuar një skulpturë unike për nder të Peres dhe të ftoja një anëtar të familjes në ceremoninë e inaugurimit. Gjatë gjithë këtij procesi, unë mbajta familjen e Shimon Peres dhe Qendrën për Paqe Peres në lak. Anëtarëve të komitetit – të përbërë nga ekspertë të historisë shqiptare, urbanistikës e të tjera – iu kërkua të miratonin ndërtimin e sheshit.

Miratimi i këshillit bashkiak erdhi me shpejtësi. Së shpejti bashkëpunova me nënkryetarin e Komunës për Çështjet Kulturore, z. Besim Petrela, për organizimin e ceremonisë së inaugurimit. Pasi zgjodhi një artist për të krijuar skulpturën, familja, së bashku me këshillin, ranë dakord për një dizajn – një gur në formë si një Yll i Davidit që mban ngjashmërinë e tij.

Ne zgjodhëm që Orkestra Filarmonike të Tiranës, të interpretonte himnet e të dy vendeve, të mbajmë fjalime nga kryetari i këshillit bashkiak dhe unë dhe të përfshijmë ceremoninë për zbulimin e statujës dhe emërtimin e sheshit për nder të presidentit.

Sheshi, i inauguruar më 26 korrik 2018, në Tiranë, qëndron si një nderim madhështor për Presidentin Shimon Peres dhe pasqyron marrëdhënien e veçantë midis Shqipërisë dhe Izraelit, një marrëdhënie që kapërcen lidhjet qeveritare dhe rezonon midis popujve shqiptar dhe izraelit.

Ky shesh, një tribut për kujtimin dhe kontributin e Peres, do të shërbejë si një memorial i qëndrueshëm për brezat e ardhshëm, si për vizitorët izraelitë në Shqipëri (pas nënshkrimit të fundit të një marrëveshjeje aviacioni për lehtësimin e fluturimeve direkte) dhe për shqiptarët që përshkojnë qytetin e gjallë të Tiranës.

I shpreh mirënjohjen time të sinqertë Ministrisë së Punëve të Jashtme për privilegjin e të shërbyerit si ZëvendësAmbasador në Shqipëri dhe Bosnje-Hercegovinë. Gjithashtu do të doja të shpreh falënderimet e mia të përzemërta për Ambasadorin Boaz Rodkin, i cili ka qenë një drejtues i jashtëzakonshëm, një koleg dhe një mik, së bashku me stafin e mrekullueshëm të Ambasadës.

——

Yuvale Fischer është ish-ZëvendësAmbasador I Izraelit në Shqipëri dhe Bosnjë dhe Hercegovinë. Fischer është autor i dy librave: “Shqipëria: Shqiptarët dhe Çifutët gjatë Holokaustit” (Steimatzky), një eksplorim historik i bazuar në dokumente të rralla arkivore dhe “Në zemrën time, Shqipëria ime”: Present Without Borders (Galilee Publishing), një koleksion me poezi që feston lidhjet artistike dhe ndanë njerëzimin.

Shkrimi më parë është botuar në gazetën e madhe izraelite, “Jerusalem Post”