Category: Komuniteti Hebre Shqiperi

Ndërsa Evropa nuk ishte vend i sigurtë për hebrenjtë, është tashmë botërisht e njohur se shqiptarët rrezikuan jetët e tyre duke e shndërruar Shqipërinë në një “parajsë mbi tokë” për komunitetin hebre ndaj të cilit po ushtrohej gjenocid.

Në programin “Historia ime” në Tv Klan ishte i ftuar Amos Dojaka, i cili është pasardhës i një familjeje hebraike. Ai ka rrëfyer se gjyshja e tij ishte nga Çekosllovakia dhe dy muaj para Luftës së Dytë Botërore, ajo u vendos në Shqipëri me burrin e saj. Gjithë familja e saj u zhduk në kampin famëkeq të Auschwitz dhe vetëm gjyshja e tij arriti të mbijetonte sepse u strehua në Shqipëri.

Isak Trink ishte Konsulli i parë i Raguzës në Vlorë në vitin 1541, i pasuar nga nipi i tij Angelo Samuel. Ai do të pasohej nga Yaako Kodutto, pjesëtar i një familje hebreje nga Ankona, që do ta mbante këtë post për njëzet vite. Pas tij do të vinin Daniel Kodutto, Zakaria Graciano, Josip Maestro, e sërish nga familja Kodutto në vitin 1637, Angelo Kodutto.

Memorie.al publikon disa dokumente të nxjerra nga Arkivi Qëndror i Shtetit në Tiranë dhe ai i Ministrisë së Punëve të Jashtëme, të cilat hedhin dritë për veprimtarinë e hebrejve në Shqipëri në periudhën e Luftës së Dytë Botërore, në vitet 1939-1944. Si u morën ata në mbrojtje dhe u paisën me dokumentet përkatëse nga qeveritarët e lartë të asaj kohe si: Mehdi bej Frashëri, Ibrahim bej Biçaku, Qazim Mulleti, Javer Hurshiti, Engjel Çoba, Mihal Zallari, Mehmet Gani, etj

Akademia e Shkencave dhe Muzeu “Solomoni” zhvilluan të shtunën në Berat një konferencë shkencore mbi rolin e Shqipërisë në mbrojtjen e hebrejve

Drejtoria e Pergjithshme e Arkivave ka nisur dixhitalizimin e fondit arkivor te Komunitetit hebre në Shqipëri. Fondi konsiston ne 10.000 dokumente Marreveshja e bashkepunimit u nënshkrua mes Ardit Bido, drejtori i Pergjithshem i Arkives se Shtetit dhe Joel Kaplanit kryerabinit te Shqiperise, i cili vlerëson besën e shqiptarëve si unike në botë.

Grupi organizator thotë se dëshmitë si ato të 93-vjeçarit Xhemal Veseli “na bashkojnë si Hebrenj dhe Myslimanë”

Roli i Shqipërisë dhe shqiptarëve, për strehimin dhe shpëtimin e hebrenjve gjatë Holokaustit në Luftën e Dytë Botërore, vazhdon të tërheqë vëmendjen e komunitetit amerikan. Ambasadori Genci Muçaj, këshilltari për Çështjet Ndërkombëtare i Presidentit të Shqipërisë, ishte i pranishëm në një takim me anëtarët e Marshall Society të American Jewish Committee për degën rajonale në Atlanta në Shtetet e Bashkuara.

Agjencia Hebraike e Lajmeve (“Jewish Telegraphic Agency”), përmes buletinit të saj ditor, “Jewish Daily Bulletin”, 14 janar 1945, bën të ditur mbi mirënjohjen e hebrenjve jugosllavë, të cilët “u pritën fisnikërisht në shtëpitë e familjeve shqiptare dhe mbrojtur nga çdo vështirësi.

I fundmi i tre reportazheve tregon rrënjët shqiptare të kryeklerikut hebre të Athinës, si ia marrin hebrenjtë vlonjatë “Do marr çiftenë…” mbas ceremonish fetare dhe fatet e familjes hebreje me mbiemër Tepelena. Autor: Altin Raxhimi | BIRN | Rruga Melidoni, Athinë